Skip to main content

Posts

Showing posts with the label Бодит мөчлөг

Бизнесийн мөчлөг (Mitchell, 1927)

Уг өгүүллэгийн зорилго нь “бизнесийн мөчлөг”-г тодорхойлж эдийн засагт хэрхэн ажиглагдаж нөлөөлдөг, эдийн засагчдын гол тайлбарууд болон судалгааны цаашдын хандлагыг тодорхойлоход оршиж байсан. Тэрээр судалгааны ажлынхаа хүрээнд бизнесийн мөчлөгийн үе шатууд, үйл явц, гол шалтгаануудыг судлан, уг асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх арга замууд болон тухайн үеийн онолын тайлбаруудыг тоймлож цаашдын судалгааны чиглэлийг харуулсан. Бизнесийн мөчлөгийн албан ёсны тодорхойлолтыг уг бүтээлд тодорхойлсон ба мөчлөгийн суурь судалгаа, техник шинжилгээний эхлэлийг тавьсан. Мөчлөгийн гол шалтгаануудаар цаг агаар, тодорхой бус байдал, шийдвэр гаргагчын сэтгэлзүйн онцлог, технологийн дэвшил, бүтээн байгуулалт зэргийг онцолсон. Түүний бүтээлүүд дээр үндэслэн мөчлөгийн хэмжилт, тогтсон баримт техник шинжилгээ болон бизнесийн мөчлөгийн онолын гол хандлагууд хөгжсөн билээ. Wesley Clair Mitchell ( 1874 – 1948 ) Өмнөх холбоос > Бизнесийн мөчлөгийн судалгаа   ЭХ СУРВАЛЖ Mitchell, W....

Бодит бизнесийн мөчлөгийн судалгаа: Хөрөнгийн үнийн өөрчлөлт

Сержио Ребелогийн 2005 оны судалгааны ажилд мөчлөгийн судалгаанд бодит бизнесийн мөчлөгийн хандлагын оруулсан хувь нэмэр, гол шүүмжлэл, сорилтууд сүүлийн үеийн хандлагыг тоймлосон. Ребелогийн үзэж буйгаар бодит бизнесийн мөчлөгийн судалгаа анх дэлгэрч байх үед үндсэн 2 сорилттой тулгарсан. Эхний гол сорилт нь хөрөнгийн үнийг тайлбарлах байв.  Хөрөнгийн үнийн өөрчлөлт Бодит бизнесийн мөчлөгийн загварууд бодит макро тоон үзүүлэлтүүдийг маш гайхалтайгаар дууриаж чаддаг ( Барьж байгуулах хугацаа, 1982 ) . Гэвч 1985 оны Мехра болон Прескотт нарын ажлаар Бодит Бизнесийн Мөчлөгийн загварууд хөрөнгийн үнийг тайлбарлаж чадахгүй байгаа нь харагдсан. Энэ нь нэг талаасаа нийтлэг тавил бүхий ханамжийн функцээс хамааралтай. Ханамжийн функцийн тавил нь бонд ( эрсдэлгүй өгөөжтэй ) болон үнэт цаасны дундаж өгөөжийн зөрүүг тайлбарлаж чадахааргүй байсан. Учир нь Мехра болон Прескотт нарын загварын үр дүнгээс ( 1889-1978 оны хооронд ) үнэт цаасны дундаж өгөөж нь хэт өндөр, эрсдэлгүй өгөөжи...

Өртгийн функц, динамик программчлал (Бэллман)

Өмнө танилцуулсан Робинзон Крузо бүхий төлөөлөгч агентын эдийн засгийн шийдийг Вариацийн аргаар олохдоо тогтвортой төлөвт байна гэж үзсэн. Учир нь ханамжийн функц, үйлдвэрлэлийн функц нь үе бүр дээр өөрчлөгдөхгүй ижил тул төлөөлөгч агент хугацаанаас үл хамааран ижил асуудалтай тулгарна. Гэхдээ хэрэв эдийн засаг тогтвортой төлөвт байгаагүй ч төлөөлөгч агентад тулгарч буй эдийн засгийн асуудал нь мөн адил өөрчлөгдөхгүй. Үүнийг рекурсив аргаар шийдэж болно. Рекурсив аргын давуу тал нь бид тогтвортой төлөвт байгаагүй нөхцөлд ч шийдвэр гаргалтын замыг тодорхойлох боломжтой. Энэ нь удирдлагын функцийг тодорхойлж анхны нөхцөлөөс оновчтой шийдвэр гаргалтын дагуу хувьсагчид өөрчлөгдөнө. Өртгийн функцийг танилцуулахаас өмнө удирдлагын хувьсагч ( control variable ) болон төлөв байдлын хувьсагчийг ялгах хэрэгтэй. Удирдлагын функц гэдэг нь тухайн шийдвэрийг гаргаж буй t хугацаанд хязгаарлалтын хүрээнд ханамжийг хамгийн их байлгахаар сонгож буй хувьсагчид юм ( тухайлбал хэрэглээ , t ; капитал...

Вариацийн арга

Өмнө танилцуулсан Робинзон Крузогийн  эдийн засгийн шийдийг Вариацийн аргаар хэрхэн олох талаар энд танилцуулна. Хэрэв та бүхний дунд Вариацийн аргын талаар нарийвчилсан мэдлэгтэй хүн байвал холбогдох зөвлөмжийг (шүүмж, засвар) өгвөл тун их таатай байх болно. Ямартай ч өөрийн ойлголтоороо тайлбарлахыг оролдлоо. Вариацийн аргын гол онцлог нь тухайн эдийн засгийг тогтвортой төлөвтөө байна ( t болон t+1 үеийн утгууд тэнцүү ) хэмээн үзэж утгыг олдог. Хязгааргүй хугацаанд амьдрагч зөвхөн нэг оролцогчтой энгийн загварын хувьд вариацийн арга дараах байдлаар ашиглагдана. Үйлдвэрлэлийн функц болон ханамжийн функц, Үйлдвэрлэлийн функц нь Кобб-Дуглас хэлбэртэй, харин ханамж нь хэрэглээнээс эерэг ажиллах цагаас сөрөг хамаарсан логарифмийн нийлбэр хэлбэртэй байна. Ханамжийг хамгийн их байлгахад төсвийн хязгаарлалт болон үйлдвэрлэлийн хязгаарлалттай тулгарна. Эндээс 2 хязгаарлалын хувьд лагранжийг бичнэ нэгдүгээр эрэмбийн нөхцөлүүдийг эхлэлийн хугацаанаас хойших s хугац...

Оverlapping Generations Model (OLG)

Солоугийн загварын, өмнө танилцуулсан  ( Солоугийн загвар ) сул тал нь хадгалах хандлага нь хувьсдаггүйгээр, экзоген тодорхойлогддог. Энэхүү цоорхойг нөхсөн гэж хэлж болох нилээн амжилттай загваруудыг нэг болон OLG, үе давхцах загвар юм. Нэг талаараа төлөөлөгч өрх хязгааргүй цаг хугацаанд амьдардаг ч амьдралын хоёрхон, ер нь хэд ч байж болно үеийг түүлж өнгөрүүлдэг. Эхний үедээ ажиллаж, хөдөлмөрлөж дараа үедээ тэтгэвэрт гарах эсвэл эхний үед нь боловсрох дараагийн үедээ хөдөлмөрлөх гэх зэрэг.  Хугацаан нэг үед тухайн хугацаанд төрсөн залуучууд өмнөх үед төрсөн хөгшчүүдтэй зэрэгцэж амьдардаг гэдгээрээ үе давхцах гэсэн мөн утгыг илэрхийлнэ. Төлөөлөгч нь өөрийн туулж өнгөрүүлэх амьдралын үеүүдийг харж хадгаламжийн хэмжээгээ тохируулдаг гэсэн энэ санаа алдарт Пол Самуэлсоны 1958 оны бүтээлээс үндэслэгдэж Пэтр Даймондын 1965 оны бүтээлээр биежсэн. Тухайн төлөөлөгч нь өөрийн I болон II дугаар үеийн хэрэглээнээс авах ханамжаа төсвийн хязгаарлалтын хүрээнд хамгийн их байлга...

Солоугийн загвар

Энгийн нэгэн цагаачлагч гэр бүлийн удам, дайчин цэрэг эр, нобелийн шагналын эзэн (1987), эдийн засгийн өсөлтийн онолын гол төлөөлөгч, бардам ихэмсэг мөн агуа нэгэн бол Роберт Солоу билээ. 1957, 1970 он бол түүний өсөлтийн онолын тулгуур бүтээлүүдийг туурвисан хугацаа юм. Солоугийн загвар нь нэлээн энгийн, үйлдвэрлэлийн тогтмол үр өгөөжтэй, капиталын өөрчлөлтийн хууль, хадгаламжийн түвшин байдаг. Тэнцвэрийн нөхцөлд хөрөнгө оруулалт хадгаламжийн түвшинтэй тэнцэнэ. Загварын салшгүй нэг зүйл бол үйлдвэрлэлийн функц юм. Үйлдвэрлэл нь капиталын нөөц, хөдөлмөрийн нөөцийг ашиглах бөгөөд мөн технологийн түвшинг харуулсан A хэмээн коэффициентээс бүрдэнэ. Хожим энэ технологийн коэффициентийг санамсаргүй хэлбэлзэгч хүчин зүйлийг нэмж эдийн засгийн агуулгыг өргөжүүлснээр ихээхэн маргаан, хөгжил дэвшлийг (Бодит Бизнесийн Мөчлөгийн Онол) авчирсан билээ. Нэг хүнд оногдох хэмээх үзүүлэлтээр харуулсан нь тун эерэг нөлөөтэй бас ач холбогдолтой болж чадсан. Нэг талаасаа хүн бүрийн эрх ашгийг авч үзэж...