Барьж байгуулах хугацаа (Kydland & Prescott, 1982)

Эдийн засгийн хэлбэлзлийн нийт эрэлтийн талын тайлбарыг няцаан Лукасын дуудлагад хариу өгч, Бодит Бизнесийн Мөчлөгийн онолын үндсийг эхлүүлсэн гол бүтээлүүдийн нэг бол Кидланд болон Прескоттын (1982) “Барьж байгуулах хугацаа хугацаа” юм. 2004 онд эдгээр эрдэмтэд нобелийн шагнал хүртэхэд уг бүтээл иш татагдсан байдаг. Тэд бизнесийн хэлбэлзлийн үүсгэгч гол хүчин зүйл бол нийлүүлэлтийн буюу бодит шок ялангуяа технологийн шок гэж үздэг.  Өсөлт болон мөчлөг нь нэг судлагдахуун ба ажил эрхлэлтийн хэлбэлзэл нь хэрэглээ болон  чөлөөт цагаас хамаардаг гэдгийг харуулсан. Бүтээн байгуулалт нь хэд хэдэн үе шаттай. Капиталын бүтээгдэхүүнийг бий болгохын тулд хэд хэдэн үе шаардлагатай ба дутуу бүтээгдсэн капитал нь өсөлтийг бий болгохгүй. Нэг үет хөрөнгө оруулалт болон үйлдвэрлэлийг шүүмжилсэн ба цаг хугацаанаас үл хамаарах ханамжийн функцийн чөлөөт цагийн үе хоорондын орлуулалтын харьцаа өндөр байх шаардлагатай. Технологи болон үйлдвэрлэлийн бүтээмжийн тодорхой бус байдал гэсэн хоёр төрлийн гадаад шокийг загварт суулгасан. Тэд уг шокиуд хиймэл эдийн загсийг хэрхэн хэлбэлзүүлж байгааг харахын тулд калибрац, симуляцийн аргыг ашигласан ба квадратлаг ойролцооллын аргаар шугамчилсан.

Тэд судалгаандаа дараах тавилийг авч үзсэн.

Өрхүүд

Энд γ < 1 бөгөөд тэгтэй тэнцэхгүй. Ханамжийн функц нь эрсдэлд харьцангуй тогтмол дургуй хэлбэртэй бөгөөд эрсдэлд дургүй байх зэрэг нь 1-γ байна. Мөн ханамжид өрхийн зах зээлийн бус үйл ажиллагааг багтаасан байна.

Капиталын өөрлөлтийн хуулийн тэгшитгэл:

Энд s_jt нь J үе шаардагддаг бүтээмж бүхий капиталийг бий болгох j-р үед явагдаж буй хөрөнгө оруулалтын төслүүдийн тоо юм.

Төсвийн хязгаарлалт

Энэ судалгааны ажилд хөрөнгө оруулалт нь бүтээмж бүхий шинэ капитал болоход олон үе шаардлагатайг онцолсон. Өөрөөр хэлбэл ихэнх загварт нэг л төрлийн капиталыг авч үздэг бөгөөд тодорхой хувиар элэгддэг. Гэвч бодит байдалд олон төрлийн капиталууд өөр өөр хувиар элэгддэгийг онцолсон (Kydland & Prescott, 1982, 1984). Энэ нь АНУ-гийн өгөгдөлтэй нийцтэй байсан. Ойлгоход хэцүү таамаглалтай байсан ч уг ажлаас дараах 3 дүгнэлтийг хийж болно.

Нэгдүгээрт, Лукас ба Прескот (1971) нарын санаа дээр суурилсан хандлага буюу “Бизнесийн мөчлөг нь динамик ерөнхий загвараар судлагдах боломжтой”. Уг загвар өрсөлдөөнт зах зээлд үйл ажиллагаа явуулдаг рационал хүлээлт бүхий төлөөлөгчийн үйл хөдлөлөөс хамаарна.

Хоёрдугаарт, бизнесийн мөчлөгийн загвар урт хугацааны өсөлтийн эмпирикээр загварчлах тул бизнесийн мөчлөг болон өсөлтийн онолыг нэгтгэж болно.

Гуравдугаарт, 1982 он хүртэл загваруудыг тогтсон баримттай харьцуулдаг чанарын харьцуулалтаас илүү үр дүнд хүрнэ. Параметрүүдийг калибрац хийж, микро болон урт хугацааны эдийн засгийн шинж чанаруудаар загварыг өргөтгөн хиймэл туршилт хийж бодит байдалтай харьцуулах боломжтой (Kydland & Prescott, 1982).

                                       Финн Е.Кидланд              Edward К.Prescott  

                                             (1943-  )                             (1940-  )

Кидланд болон Прескотт нар (1982, 1984) өсөлтийн загварыг үндсэн 2 чиглэлийн хүрээнд өргөтгөсөн байдаг.

1.      Хугацааны хоцрогдол бүхий чөлөөт цаг ба зах зээлийн бүтээгдэхүүн нь хэрэглээний бүтээгдэхүүнийг бий болгоход нөлөөлдөг. Кидланд (1983) уг хоцрогдлыг талаар авч үзсэн бөгөөд өрхийн үйлдвэрлэлийн талаар мөн дурсан.

2.      Хоёрдугаарт, өрхийн хөдөлмөрлөж буй цагийн өөрчлөлтийг капитал хэрэглээтэй ижил боломжтой болгосон. Энэ нь хөдөлмөрийн нийлүүлэлтийн өсөлт нь хөдөлмөрийн ахуй бүтээмжийг бууруулахгүй. Улмаар хөдөлмөрийн хөдөлмөр нь технологийн шокод илүү мэдрэмжтэй болно. Уг онцлог нь АНУ-гийн эдийн засгийн үзүүлэлтээс харагддаг.

Эцэст нь дүгнэхэд Кидланд болон Прескотт нар бизнесийн судалгааны хандлагад цоо шинэ хандлагыг оруулж ирсэн. Тэд энгийн шугаман-квадратлаг эдийн засгийн бий болгосон бөгөөд детерминистик үетэйгээ ижил тогтвортой төлөвтэй бөгөөд тодорхой бус байдлыг энгийнээр оруулсан. “Технологийн өөрчлөлтийн хурд тодорхой бус байгааг өсөлтийн загвар тусгаснаар бизнесийн мөчлөгийн үзэгдэл гэнэтийн, таамаглах аргагүй болж байна” хэмээн Прескотт дүгнэсэн байдаг (Prescott, 1986). Хэдий бодит өгөгдөлтэй төдийлөн сайн нийцээгүй ч цаашдын судалгааны үндэс болсон. Өөрөөр хэлбэл гарцын өөрчлөлтөд анхаарлаа хандуулахаас илүүтэйгээр технологийн дэвшлийг бий болгогч гол хүчин зүйлсийг анхаарах хэрэгтэй. Кидланд болон Прескотт (1982, 1988) нар барьж байгуулах хугацаа буюу хөрөнгө оруулалтын капитал дах хоцрогдолтой нөлөө, капиталын хувьсах хэрэглээ, өмнөх үеийн утгуудаасаа хамаарсан чөлөөт цагийн ханамж, бүтээмжийн талаарх төгс бус мэдээлэл зэргийг онцолсон. Эдгээр нь дэлгэрүүлэн судалж, өргөтгөх сонирхолтой судалгааны сэдэв болсон. Тухайлбал Хансен (1985) тэдний загвар дээр ажил эрхлэлтийн сугалааг нэмж өргөтгөсөн юм. Ажилчид бүтэн цагаар ажиллах эсвэл огт ажиллахгүй байх гэсэн сонголттой тулгардаг. Рожерсоны санаан дээр үндэслэн, Хансен загварчилсан “үл хуваагдах” хөдөлмөр бүхий уг загвар ажилласан цагийн өөрчлөлтийг сайн загварчилж байсан ба бага хэмжээний гадны шок энгийн загваруудтай ижил далайц бүхий хэлбэлзлийг бий болгодог.

ЭХ СУРВАЛЖ:

Kydland, F. E., & Prescott, E. C. (1982). Time to Build and Aggregate Fluctuations. The Econometric Society.

Prescott, E. (1986). Theory ahead of business cycle measurement. Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, pp. 9–22.

Баасансүрэн, О. (2013). Бодит бизнесийн мөчлөгийн бенчмарк загварын зарим өргөтгөлийн судалгаа. СЭЗДС.

Өмнөх холбоос>Бизнесийн мөчлөгийн судалгааны ажлууд